Wraz z orzeczeniem rozwodu między małżonkami następuje rozdzielność majątkowa. Czy możliwe jest jednak aby rozdzielność majątkowa nastąpiła wcześniej lub z datą wsteczną ?

Najprostszym sposobem jest udanie się przez oboje małżonków do notariusza oraz podpisanie umowy o rozdzielności majątkowej. W sprawach rozwodowych niestety rzadko dochodzi do porozumienia między stronami. W związku z tym jedynym wyjściem jest skierowanie sprawy do sądu.

Postępowanie sądowe ma tę zaletę, że rozdzielność majątkowa może być orzeczona z datą wsteczną, np. od momentu gdy małżonkowie faktycznie nie zamieszkują razem oraz nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.

Sąd orzeka rozdzielność majątkową z ważnych powodów tj. takich, które pociągają za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków. Ważnym powodem jest wspomniana powyżej separacja faktyczna, ale także np. trwonienie przez jednego z małżonków majątku oraz realne zagrożenie prowadzeniem egzekucji z majątku wspólnego stron.

Zagrożenie to musi być natomiast realne, sama możliwość powstania długów np. związanych z działalnością gospodarczą podjętą przez jednego z małżonków zdaniem orzecznictwa nie jest ważnym powodem powodującym konieczność orzeczenia rozdzielności majątkowej.

„Upatrywanie ważnego powodu ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej na podstawie art. 52 w samej możliwości powstania w przyszłości długów związanych z działalnością gospodarczą podjętą przez jednego z małżonków podważa sens prawny ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej. Ustrój ten bowiem zakłada, że zaspokojenia z majątku wspólnego może żądać także wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków. (wyrok SN z 15.11.1995 r. I CRN 170/95)

Ochronie podlega także ewentualny wierzyciel, który w przypadku orzeczenia rozdzielności majątkowej nie mógłby się zaspokoić z przedmiotów wchodzących do majątku wspólnego. W związku z tym, aby uniknąć celowego doprowadzenia do niewypłacalności, w takim postępowaniu bierze udział prokurator.

Pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej składa się do sądu rejonowego, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie. Pozew podlega opłacie stałej w wysokości 200 zł.